Met wie werken we samen?
Het programma Ruimte voor de Rivier 2.0 is een samenwerking tussen de doelgerichte Deltaprogramma's Rijn en Maas en het Rijk. Het Rijk kijkt naar oplossingen op het systeemniveau en de Deltaprogramma's Rijn en Maas vertalen dit door naar regionale opgaven, zoals de samenhang met het regionale watersysteem. Het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat (IenW) is initiatiefnemer van het programma en ook formeel bevoegd gezag. Vanuit het Rijk zijn ook het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur (LVVN), het ministerie van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening (VRO) en Rijkswaterstaat betrokken. Op deze manier werken Rijk en regio samen met provincies, waterschappen en in afstemming met (rivier)gemeenten de plannen voor RvdR2.0 verder uit. Dit alles in nauwe afstemming met het Nationaal Deltaprogramma. Ook (regionale) belanghebbenden worden betrokken. Denk aan vertegenwoordigers van maatschappelijke organisaties, bedrijven, belangengroepen en kennisinstellingen.
In de eerste fase, gestart in 2024, blijven de partners – de drie ministeries, zes provincies, negen waterschappen en gemeenten langs de Maas en Rijn - zoveel mogelijk binnen de bestaande structuren van de Deltaprogramma’s Maas en Rijn werken. We hebben afspraken gemaakt over waar we aan werken, wie wat doet en hoe we dat financieren. Na deze eerste fase, die loopt tot 2029, zetten we een eerste stap richting een nieuwe samenwerkingsvorm, in aanloop naar de uitvoering van maatregelen.
Hoe werken we samen?
Sinds de start van het programma is duidelijk geworden, dat we gaandeweg beter weten wat we moeten doen om het riviersysteem goed te laten functioneren én dus ook dat we moeten blíjven leren. Ook gezien de uitvoeringsperiode tot 2050 blijft adaptief werken hard nodig. We verkennen, voeren uit, leren en stellen bij waar nodig. Ook op basis van nieuwe inzichten en (klimaat-)ontwikkelingen in het gebied.
Ook weten we dat een nieuwe, toekomstbestendige inrichting van het rivierengebied vraagt om keuzes. Keuzes die we niet langer voor ons uit kunnen schuiven. Uiteindelijk kan het zijn dat niet alle puzzelstukjes exact passen. Zuur en zoet moeten we goed zien te verdelen. Tussen sectoren, tussen gebieden en tussen functies van de rivier die op een manier samen moeten gaan in het gebied.
Als we ingrijpen op één plek in de rivier, dan heeft dit ergens anders gevolgen. Niet alleen voor de rivier zelf. Ook voor andere ‘ruimtevragers’, zoals woningbouw. Voor de besluitvorming maken we deze ruimtevragen inzichtelijk, zodat we met dit totaalbeeld voor ogen in samenhang afwegingen kunnen maken.
Omgevingsmanagement
RvdR2.0 is een nationaal programma, de ‘omgeving’ is daarom heel groot en divers. Het programma bevindt zich nog in de beleidsvormende fase, er gaat voorlopig nog geen schop de grond in. De keuzes die we in 2026 maken, gaan over het hele riviersysteem en moeten daarna nog uitgewerkt worden in concrete maatregelen. We zijn momenteel dus nog niet op perceel-of straatniveau in gesprek met de omgeving. In deze fase zitten vooral maatschappelijke organisaties en medeoverheden aan tafel.
Wel gaan we met de omgeving in gesprek over een aantal onderwerpen, zoals de ruimtereserveringen en de ruimtedruk in het rivierengebied. De participatie met belanghebbenden is sterk gekoppeld aan het besluitvormingsproces. Dat betekent dat we participatiemomenten organiseren voorafgaand aan besluitvormingsmomenten. De resultaten van die momenten geven we mee aan bestuurders. Die informatie leggen we naast de resultaten van alle lopende onderzoeken.
Ondertussen vinden er ook veel (kennismakings)gesprekken plaats met de omgeving. Die gesprekken dienen als graadmeter om de bedachte aanpak te toetsen in de praktijk. We betrekken partijen langs de Rijntakken en de Maas in samenwerking met de Deltaprogramma’s Rijn en Maas. De beide Deltaprogramma’s werken al jaren met zowel overheden als maatschappelijke organisaties samen. Dit doen ze nu ook weer voor de herijking van hun eigen voorkeursstrategie.
Met wie werken we op internationaal niveau samen?
Ontwikkelingen in het rivierengebied over de grens zijn van invloed op het Nederlandse rivierensysteem en zijn daarmee bepalend voor de keuzes die we in RvdR2.0 maken. Internationale afstemming is dus van belang. Hiervoor benutten we bestaande internationale overleggen. Denk bijvoorbeeld aan de Internationale Commissie ter Bescherming van de Rijn (ICBR), de Internationale Maascommissie (IMC), de internationale commissie voor de Rijn, de internationale commissie voor de Rijnvaart, de Vlaams-Nederlandse Bilaterale Maascommissie (VNBM), de Bilaterale Arbeitsgruppe Hochwasser, the International Commission for the Hydrology of the Rhine Basin. Vanuit het ministerie van IenW zijn binnen het directoraat-generaal Water en Bodem (DGWB) en het directoraat-generaal Luchtvaart en Maritieme zaken (DGLM) beleidsmedewerkers betrokken bij deze internationale commissies.